Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 23 czerwca 2015 roku (SK 32/14) orzekł częściową utratę mocy – z dniem 1 lipca 2015 roku – przepisu art.  79 ust. 1 pkt 3 lit. b) Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wśród uprawnień, które przysługują podmiotowi, któremu zostały naruszone autorskie prawa majątkowe, oprócz:

• żądania zaniechania naruszania,
• usunięcia skutków naruszenia,
• należy albo żądanie naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych albo poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – poprzez zapłatę trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu.

TK uznał, że ustawodawca, kierując się potrzebą ochrony twórców, wkroczył zbyt głęboko w wolność majątkową podmiotów naruszających w sposób zawiniony autorskie prawa majątkowe. Trybunał Konstytucyjny uznał, że nieprawidłowym rozwiązaniem jest umożliwienie uprawnionym z tytułu autorskich praw majątkowych dochodzenia roszczenia odszkodowawczego, które jest oderwane od wielkości poniesionej szkody i stanowi wielokrotność rzeczywiście poniesionej szkody. Takie rozwiązanie – według Trybunału – narusza zasadę proporcjonalności, ponieważ zostają zaburzone proporcje między wielkością poniesionej szkody a tym odszkodowaniem, a w konsekwencji prowadzi do zbyt dotkliwej sankcji wobec podmiotu, który naruszył autorskie prawa majątkowe.

Z dniem 01 lipca 2015 roku, w/w przepis utracił moc w zakresie, w jakim uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa, naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej – w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu.

Oczywiście uprawnionym z tytułu autorskich praw majątkowych w dalszym ciągu przysługują inne uprawnienia wskazane w art. 79 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w tym w szczególności roszczenie naprawienia szkody na zasadach ogólnych.

Nie ulega wątpliwości, że opisywany wyrok należy ocenić jako istotnie utrudniający egzekucję swoich praw podmiotom, których autorskie prawa majątkowe zostały naruszone.

Co ciekawe, również I Prezes SN w „Uwagach o stwierdzonych nieprawidłowościach i lukach w prawie” (dokument dostępny: http://sn.pl/osadzienajwyzszym/Uwagi_PPSN_luki_w_prawie/luki-w-prawie-2015.pdf), stwierdził, że przepisy dotyczące odszkodowań za naruszanie praw twórców mogą być niezgodne z prawem unijnym, w szczególności dyrektywą 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej, zgodnie z której motywem 26 odszkodowanie nie ma być zbieżne z tzw. odszkodowaniem karnym. Według I Prezes SN, funkcja represyjna art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b) cytowanej ustawy znacznie przewyższa funkcję kompensacyjną charakterystyczną dla prawa cywilnego. Poza tym – zgodnie z w/w Uwagami, odszkodowanie ryczałtowe powinno być stosowane w sposób elastyczny, a nie automatyczny.

Powyższy wyrok został opisany przez adw. Annę Zagierską również na stronie portalu Adwokat Wielkopolski – http://www.rada-adwokacka.poznan.pl/adwokat,160,31.html